Γράφει η Ελένη Νιάρχου
Στις Κυκλάδες, την τελευταία πενταετία, ο αριθμός των νέων οικοδομικών αδειών αυξάνεται συνεχώς. Πλήρης αλλοίωση των παραδοσιακών αλλά και φυσικών χαρακτηριστικών των Κυκλάδων, καταγράφεται εξαιτίας της άναρχης, και σε πολλές περιπτώσεις αυθαίρετης, δόμησης. Συγκεκριμένα, για τα νησιά, Σίφνο, Σέριφο και Φολέγανδρο, ο Europa Nostra, πανευρωπαϊκός οργανισμός για την Πολιτιστική Κληρονομιά, εξέπεμψε σήμα κινδύνου.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του οργανισμού, τα νησιά αυτά είναι υποψήφια, ώστε να είναι στην τελική επιλογή των 7 απειλούμενων μνημείων και τόπων πολιτισμικής κληρονομιάς της Ευρώπης. Σκοπός είναι να προστατευτούν από τον υπερτουρισμό και την ανεξέλεγκτη δόμηση που προέρχεται από αυτόν.
Σε αυτό που όλοι συμφωνούμε είναι πως, αυτά τα τρία κυκλαδίτικα νησιά, με τέτοια ομορφιά που διαθέτουν, δεν μπορεί παρά να είναι πόλος έλξης για τους τουρίστες, κάτι για το οποίο είμαστε περήφανοι. Αυτό στο οποίο διαφωνούμε είναι ότι για μία ακόμη φορά χρειάζεται να επέμβει εξωτερικός παράγοντας ώστε να επισημάνει κάποιο πρόβλημα μέσα στην χώρα μας,μιας κι εμείς είμαστε ανίκανοι να το πράξουμε.
Πραγματικά, όλα αυτά τα χρόνια, σε αυτά τα νησιά, οι ελληνικές κυβερνήσεις, προβάλλοντας ως δικαιολογία τις ανάγκες που προκύπτουν από τον τουρισμό, θέτουν σε αδράνεια τους κρατικούς μηχανισμούς και επιτρέπουν τις αυθαίρετες ανεγέρσεις, με κάποιους να χρηματίζονται για να κάνουν τα “στραβά μάτια”. Κατόπιν τις ενισχύουν με σχετικές νομιμοποιήσεις, με σκοπό και πάλι να μαζέψουν χρήματα από πολίτες και επιχειρήσεις.
Τελικά το μόνο που έχει επιτευχθεί με αυτήν την πολιτική, είναι η αλλοίωση του περιβάλλοντος.
Το ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα έχουμε και με την νόμιμη, αλλά ουσιαστικά, άναρχη δόμηση αυτών των περιοχών, αφού δεν έχει ποτέ ψηφιστεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δόμησης με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και των μνημείων σε Σίφνο, Σέριφο και Φολέγανδρο.
Ειδικά για τα τρία αυτά νησιά, είναι αναγκαίο, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δόμησης που να εξασφαλίζει την διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά να συνδυάζει και την επισκεψιμότητα της περιοχής,από τουρίστες.
Πιο συγκεκριμένα:
H Σίφνος, φημίζεται για την αρχιτεκτονική των οικισμών της, κάτι που προσελκύει τους τουρίστες να την επισκεφθούν. Φυσικά και χρειάζεται να διατηρηθεί αυτή η αρχιτεκτονική που τόσα χρόνια συνυπάρχει αρμονικά με το περιβάλλον. Θα πρέπει, επίσης, να προστατευτούν τα μνημεία της, όπως τα διπλά τείχη, νοτιοανατολικά της σημερινής Απολλωνίας, με το εξωτερικό τείχος να μοιάζει με εκείνο της Τροίας και της Μυκηναϊκής εποχής.
Η Σέριφος, από την άλλη, έχει συνδέσει το όνομά της με δύο από τους σημαντικότερους ήρωες της μυθολογίας, τον Οδυσσέα και τον Περσέα κάτι που αποδεικνύεται και από απομεινάρια κυκλώπειων τοίχων που υπάρχουν στο νησί. Μαζί με την υπάρξη μαρμάρινων πύργων, αποτελούν πόλο έλξης για τους τουρίστες.
Η Φολέγανδρος είναι, επίσης, ένα νησί που σχετίζεται με την μυθολογία μας, αφού σύμφωνα με αυτή, στο νησί ήρθαν οι Μινωίτες Κρήτες, με οδηγό τους τον γιο του βασιλιά της Κρήτης Μίνωα Φολέγανδρο, το όνομα του οποίου πήρε το νησί στους κατοπινούς χρόνους. Ένα νησί με τόσο παλιά και σημαντική ιστορία, φυσικά τραβάει το ενδιαφέρον των επισκεπτών της. Αξιοσημείωτο είναι ότι, το μεγαλύτερο μέρος του νησιού είναι προστατευόμενος βιότοπος με σπήλαια στα οποία βρίσκουν καταφύγιο οι μεσογειακές φώκιες , ενισχύοντας την φυσική ομορφιά, κάτι που αυξάνει τον αριθμό των επισκεπτών.
Καταλαβαίνουμε όλοι πολύ καλά την ανάγκη δόμησης για την φιλοξενία και διαχείριση του αριθμού των επισκεπτών σε τέτοια μέρη, όμως θα πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε όχι μόνο να μην αλλοιώνεται το περιβάλλον, αλλά οτιδήποτε χτίζεται θα πρέπει να εναρμονίζεται με αυτό. Το ίδιο ακριβώς θα πρέπει να τηρηθεί και στην κατασκευή δρόμων ώστε να μετακινούνται όλοι εύκολα και γρήγορα από περιοχή σε περιοχή, χωρίς κανένα σχέδιο να ευθύνεται για την αλλοίωση του περιβάλλοντος αλλά και των μνημείων. Η δόμηση θα πρέπει να κινείται στα πολύ στενά πλαίσια ενός ολοκληρωμένου σχεδίου που να είναι υπεύθυνο για όλα τα παραπάνω.
Αντ’ αυτού, παρατηρούμε το οξύμωρο της υπόθεσης το οποίο είναι το εξής …
Τα παραπάνω χαρακτηριστικά των τριών αυτών νησιών είναι η αιτία της επισκεψιμότητάς τους από τους τουρίστες. Παρόλα αυτά, στο “όνομα” του τουρισμού, γίνονται δομικές επεμβάσεις, οι οποίες αλλοιώνουν τα χαρακτηριστικά αυτά, με αποτέλεσμα, τα επόμενα χρόνια, να πάψει το ενδιαφέρον των τουριστών, αφού, οι λόγοι για τους οποίους τώρα επισκέπτονται τα νησιά αυτά, θα έχουν εξαλειφθεί. Και ενώ είμαστε μία χώρα με τόσο ιδιαίτερες ομορφιές, που δεν μπορεί κανείς να βρει αλλού στον πλανήτη, παρά μόνο εδώ στην Ελλάδα, προσπαθούμε, με κινήσεις “εκσυγχρονισμού”, να τις αλλοιώσουμε. Αλλά οι ομορφιές της Ελλάδας δεν είναι η μόνη παγκόσμια πρωτοτυπία μας. Τα σκήπτρα της πρωτοτυπίας, κρατούν εδώ και χρόνια οι Ελληνικές κυβερνήσεις που μόνο τους μέλημα είναι … η αδιαφορία.
Η αδιαφορία για ένα τόσο σημαντικό τομέα, όπως είναι η δόμηση των νησιών, η οποία θα οδηγήσει τελικά στην καταστροφή του περιβάλλοντος αλλά και των μνημείων. Στο τέλος, όχι απλώς οι τουρίστες δεν θα έχουν λόγο να επισκέπτονται τα νησιά, αλλά τα νησιά θα ερημώσουν ακόμα περισσότερο όταν οι εναπομείναντες κάτοικοι δεν θα έχουν εισόδημα για να ζήσουν.