Είναι κοινά αποδεκτό ότι η οικονομική ευμάρεια μιας χώρας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις τιμές των ακινήτων και μάλιστα με τρόπο ανάλογο.
🕙 Εκτιμώμενος χρόνος ανάγνωσης 2 λεπτά
Κάθε φορά που βελτιώνονται οι συνολικές οικονομικές συνθήκες, ανεβαίνουν οι τιμές των ακινήτων και αντίστοιχα κάθε φορά που παρατηρείται κρίση στην αγορά ακινήτων, αυτή συμπαρασύρει τη συνολική αγορά προκαλώντας οικονομική ύφεση. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της οικονομικής κρίσης του 2008 που προκλήθηκε παγκοσμίως, εξαιτίας των τεράστιων επισφαλών ανοιγμάτων στην αγορά ακινήτων του τότε τραπεζικού κολοσσού Lehman Brothers.
Στις μέρες μας όμως, συμβαίνει στη χώρα μας κάτι το οποίο μάλλον δε συνάδει με τα όσα γράφονται παραπάνω. Εν μέσω οικονομικής κρίσης, με τη χώρα ακόμη υπερχρεωμένη και με δύο πολέμους που προκάλεσαν παγκόσμιο ενεργειακό και οικονομικό σοκ να διεξάγονται ακόμη στη γειτονιά μας, παρατηρείται και καταγράφεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες μια δυσανάλογη αύξηση στις τιμές των ακινήτων. Το πρόβλημα εστιάζεται κυρίως στην αγορά κατοικιών στο νομό Αττικής, με την Αθήνα να έχει μετατραπεί σύμφωνα με το Bloomberg σε μια από τις πιο καυτές αγορές κατοικιών στην Ευρώπη. Οι τιμές των κατοικιών στην ελληνική πρωτεύουσα αυξήθηκαν κατά 12,2% τον Οκτώβριο, αύξηση σχεδόν τριπλάσια σε σχέση με τη μεταβολή στην Στοκχόλμη, την ώρα που οι τιμές σε άλλες πόλεις, όπως στο Παρίσι, υποχωρούν.
Η εξήγηση του φαινομένου σίγουρα δεν είναι απλή. Πώς θα μπορούσε να είναι άλλωστε, όταν η αγοραστική δύναμη του μέσου Έλληνα βρίσκεται στο ναδίρ και χρειάζεται καθημερινά στήριξη από την πολιτεία μέσω της επιδοματικής πολιτικής, προκειμένου να μπορέσει να ανταπεξέλθει στις βασικές του ανάγκες… Επίδομα ρεύματος, επίδομα θέρμανσης, επίδομα για την ακρίβεια, επίδομα καυσίμων, επίδομα διακοπών και πάει λέγοντας… Σίγουρα λοιπόν δεν είναι η αυξημένη αγοραστική δύναμη του Έλληνα που προκάλεσε την αύξηση των τιμών των ακινήτων. Ούτε κατά διάνοια. Τότε λοιπόν τι είναι;
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η προσέγγιση του θέματος από τους αναλυτές του Bloomberg σύμφωνα με τους οποίους εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια στην Ελλάδα είναι δεσμευμένα από διάφορα νομικά κολλήματα και έτσι μειώνονται οι επιλογές στην αγορά, ανεβάζοντας τις τιμές στην Αθήνα, ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη μεγάλη ευρωπαϊκή πόλη! Από την άλλη, ο Λευτέρης Ποταμιάνος, πρόεδρος του Κτηματομεσιτικού Συλλόγου Αθηνών – Αττικής, δήλωσε με έμφαση πως δεν υπάρχουν ακίνητα στην αγορά και απέδωσε επίσης την άνοδο των τιμών στη ζήτηση που τροφοδοτήθηκε από το πρόγραμμα «χρυσή βίζα». Σύμφωνα με το πρόγραμμα αυτό η Ελληνική πολιτεία δίνει το δικαίωμα σε πολίτες από τρίτες χώρες να προχωρήσουν στην απόκτηση ακινήτων αξίας άνω των 250.000 ευρώ, προκειμένου να αποκτήσουν άδεια διαμονής στην Ελλάδα.
Με λίγα λόγια σύμφωνα με τα παραπάνω, η αύξηση της τιμής των κατοικιών στην Ελλάδα, κυρίως στην πρωτεύουσα, οφείλεται αφενός στη δέσμευση των ακινήτων από την ΑΑΔΕ, τις τράπεζες και άλλους οργανισμούς, αφετέρου στο κίνητρο που έδωσε η ίδια η πολιτεία σε επήλυδες προκειμένου αυτοί να αγοράσουν τα σπίτια των Ελλήνων πολιτών! Κι όλα αυτά σε ένα αρρωστημένο οικονομικό περιβάλλον, με την ανέχεια των Ελλήνων να είναι παραπάνω από φανερή. Όποια κι αν είναι η ιδεολογική ταυτότητα ενός οικονομικού αναλυτή, σίγουρα δε μπορεί να χαρακτηρίσει υγιή τη λειτουργία της αγοράς με αυτούς τους κανόνες. Υγιές θα ήταν η άνοδος των τιμών να οφείλονταν στην αύξηση της αγοραστικής δύναμης των Ελλήνων.
Τα πράγματα μάλιστα γίνονται ακόμη δυσκολότερα, αφού οι αυξημένες αυτές τιμές, σε συνδυασμό με το μικρό αριθμό διαθέσιμων για αγορά κατοικιών, προκαλούν μια αυξητική τάση της ενοικίασης, με αποτέλεσμα να αυξάνονται με τη σειρά τους κατακόρυφα και τα ενοίκια των σπιτιών. Είναι βλέπετε και οι ενοικιάσεις μικρής διάρκειας μέσω της πλατφόρμας Airbnb που σπρώχνουν κι αυτές με τη σειρά τους τα ενοίκια στα ύψη.
Σύμφωνα μάλιστα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών, οι τιμές στην ελληνική αγορά κατοικιών αναμένεται να συνεχίσουν να ανεβαίνουν, παρά την επικρατούσα αβεβαιότητα στην εγχώρια και παγκόσμια οικονομία.
Ειδικά αυτό το τελευταίο καθιστά επιτακτική την ανάγκη, η Ελληνική πολιτεία να μεριμνήσει άμεσα ώστε να σταματήσει αυτή η ανυπόφορη κατάσταση, με τους πολίτες από τη μια να χάνουν τα σπίτια τους από τα ξένα funds κι από την άλλη να αναγκάζονται να πληρώνουν ένα πολύ μεγάλο μέρος του εισοδήματός τους σε ενοίκια προκειμένου να στεγάσουν την οικογένειά τους. Παράλληλα όμως η πολιτεία οφείλει να αντιληφθεί την ανάγκη ώστε το τεράστιο αυτό πρόβλημα να αντιμετωπιστεί στην πραγματική του βάση, δηλαδή ως κοινωνικό πρόβλημα και όχι απλά ως οικονομικό, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα. Να ενδιαφερθεί πρωτίστως για τους πολίτες και τις ανάγκες τους και όχι για τα νούμερα. Μερικές προτάσεις τίθενται παρακάτω:
Επανέλεγχος όλων των υποθηκών και άμεσο πάγωμα όλων των πλειστηριασμών, κυρίως αυτών από τις τράπεζες και τα Funds. Άλλωστε τα τραπεζικά ιδρύματα μέσω των κεφαλαιοποιήσεων και ανακεφαλαιοποιήσεων έχουν ήδη αποζημιωθεί από το Δημόσιο για τα κόκκινα δάνεια, που εξαιτίας της δικής τους πολιτικής είχαν δημιουργηθεί.
Άμεση κατάργηση του ανθελληνικού νομοθετήματος «χρυσή βίζα» που έχει ως συνέπεια την μεταβίβαση ελληνικής γης σε ξένους.
Κοινωνική πολιτική με επίκεντρο τη στέγαση νέων ζευγαριών σε νεόδμητες κατοικίες οι οποίες θα αυξήσουν την προσφορά στην αγορά ακινήτων συμβάλλοντας έτσι στη διόρθωση των τιμών. Με αυτό τον τρόπο παράλληλα θα βελτιωθεί και η δημογραφική κατάσταση της χώρας.Εν κατακλείδι το πρόβλημα μπορεί και πρέπει να αντιμετωπιστεί ολικά και όχι ως ένα μεμονωμένο οικονομικό πρόβλημα. Η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων πολιτών, η επαναφορά τους σε κανονικούς ρυθμούς και η υγιής οικονομική ανάπτυξη της χώρας με οδηγό την πρωτογενή παραγωγή είναι αυτά που θα εξομαλύνουν και την αγορά των ακινήτων. Οτιδήποτε άλλο συμβεί θα έχει προσωρινά αποτελέσματα και θα δυσκολέψει επιπρόσθετα τη ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος.
Αρθρογραφία: Δημήτρης Αλαμπάνος – εκπαιδευτικός