Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΒ, την δεκαετία 2008-17 έφυγαν από την Ελλάδα 91.250 έως 123.289, με τον αριθμό να κυμαίνεται «ανάλογα με τις εκτιμήσεις, όσον αφορά το μερίδιο των πτυχιούχων στις συνολικές εκροές και εισροές». Ένα ποσοστό́ της τάξης του 6% με 8% των Ελλήνων πτυχιούχων αποχώρησε από τη χώρα την περίοδο 2008-2017 και παραμένει στο εξωτερικό.
Η είδηση αυτή, εκτός από άκρως ανησυχητική, είναι και ενδεικτική της τεράστιας οικονομικής και κυρίως κοινωνικής κρίσης που βιώνει η χώρα μας στις μέρες μας. Οι λόγοι που οδηγούν τα παιδιά μας στο εξωτερικό δεν είναι μόνο οικονομικοί. Είναι πολλοί και σύνθετοι.
Η ποιότητα ζωής έχει πέσει κατακόρυφα, με αποτέλεσμα η Ελλάδα σε αυτό τον τομέα να είναι από τους ουραγούς της Ε.Ε. Λογικό είναι, θα έλεγε κάποιος, να θέλουν οι νέοι μας να ζήσουν τα δημιουργικά χρόνια της ζωής τους σε μια άλλη πιο ανεπτυγμένη χώρα. Σε μια χώρα που το κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον να είναι τέτοιο, ώστε να μπορεί κάποιος να ζήσει αξιοπρεπώς και να δημιουργήσει οικογένεια, χωρίς να γονατίζει καθημερινά από τα οικονομικά προβλήματα. Να μην αγωνιά, αν θα του κοπεί το ρεύμα, αν θα μπορέσει να ζεστάνει το σπίτι του το χειμώνα, ή αν θα μπορέσει να πάει στον οδοντίατρο, χωρίς να στερήσει τα απαραίτητα από τα παιδιά του. Παράλληλα να έχει εξασφαλισμένες κάποιες αυτονόητες κοινωνικές παροχές από την πολιτεία, όπως σύγχρονα νοσοκομεία, ασφαλείς δρόμους, κατάλληλα σχολεία, και αρκετούς χώρους άθλησης και ψυχαγωγίας, στους οποίους δεν θα κινδυνεύει να του πέσει η οροφή στο κεφάλι (στέγαστρο Καλατράβα).
Φαινομενικά λοιπόν, το λεγόμενο Brain Drain (νέα εποχή – νέες ορολογίες) είναι η λογική εξέλιξη της οικονομικής κρίσης, που χτύπησε τη χώρα μας το 2009 και εξακολουθεί να τη χτυπά έως σήμερα.
Τι πρέπει όμως να γίνει, ώστε να κλείσει όσο το δυνατό γρηγορότερα αυτή η μεγάλη πληγή της πατρίδας μας, που σε συνδυασμό με την υπογεννητικότητα και τη βίαιη λαθραία εισβολή πολλών χιλιάδων επήλυδων από τριτοκοσμικές χώρες, όχι μόνο υποβαθμίζει περισσότερο την ποιότητα ζωής, αλλά οξύνει περισσότερο το πρόβλημα. Δημιουργούνται έτσι, επιπρόσθετες συνθήκες φυγής των νέων μας στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα να λειτουργεί βασανιστικά ένας φαύλος κύκλος. Ένας κύκλος, που είναι απαραίτητο και αναγκαίο να σπάσει! Εδώ τίθενται και οι μεγάλες ευθύνες τις πολιτείας που οφείλει άμεσα να δώσει λύσεις:
Βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης: Σχολεία, νοσοκομεία, δρόμοι, αεροδρόμια, σιδηροδρομικές και οδικές συγκοινωνίες, χώροι άθλησης και αναψυχής, εστίες πρασίνου και ο,τιδήποτε βελτιώνει τη ζωή του ανθρώπου, επιτρέποντάς του να ζει αξιοπρεπώς και όχι απλά να επιβιώνει.
Δημιουργία καλύτερων συνθηκών εργασίας και φυσικά καλύτεροι μισθοί, ώστε να προσελκυσθούν και να διατηρηθούν οι επαγγελματίες υψηλής εξειδίκευσης.
Υποστήριξη της Εκπαίδευσης και Έρευνας: Επενδύσεις στον τομέα της εκπαίδευσης και της έρευνας μπορούν να δημιουργήσουν ευκαιρίες για την ανάπτυξη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού στην ίδια τη χώρα.
Ενθάρρυνση της Καινοτομίας και της Επιχειρηματικότητας: Η δημιουργία ενός περιβάλλοντος που ενθαρρύνει την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα μπορεί να κρατήσει τους εξειδικευμένους επαγγελματίες στη χώρα.
Ενθάρρυνση της Επιστροφής των νέων Ελλήνων που έχουν ήδη εγκατασταθεί στο εξωτερικό, προσφέροντας τη γνώση και την ενέργειά τους σε ξένες πολιτείες. Διάφορα προγράμματα επαναπατρισμού και ευκαιρίες εργασίας με πολύ καλές συνθήκες, που να απευθύνονται σε ανθρώπους που έχουν μεταναστεύσει, μπορούν να ενθαρρύνουν την επιστροφή εξειδικευμένων επαγγελματιών.
Το πιο σημαντικό όμως, κατά τη γνώμη μου, είναι η παροχή πραγματικής παιδείας μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος στα Ελληνόπουλα. Όταν αυτά κατανοήσουν ποιοι είναι, από πού προέρχονται, τι εστί πατρίδα, το τελευταίο πράγμα που θα σκεφτούν θα είναι η φυγή στο εξωτερικό, ακόμη και κάτω από τις πιο δύσκολες συνθήκες. Ένας νοήμων – φυσιολογικός άνθρωπος που διαθέτει παιδεία, όταν το σπίτι του διατρέχει κίνδυνο, δεν το εγκαταλείπει με μεγάλη ευκολία, ιδίως, όταν μέσα σε αυτό βρίσκονται τα μέλη της οικογένειάς του, τα οποία κινδυνεύουν άμεσα. Δεν εγκαταλείπει τα αδέλφια του τρέχοντας να σωθεί ο ίδιος. Μένει και προσπαθεί να διορθώσει την κατάσταση.
Άλλωστε, τίποτα δεν αλλάζει από μόνο του. Οι άνθρωποι είναι αυτοί που κάνουν πάντα την αλλαγή. Αρκεί να διαθέτουν την ανάλογη παιδεία.
Δημήτρης Αλαμπάνος – εκπαιδευτικός