Γράφει ο Δημήτρης Αλαμπάνος – εκπαιδευτικός
Με μεγάλη έκπληξη οι εμπλεκόμενοι στο χώρο της Παιδείας, μαθητές, εκπαιδευτικοί και γονείς, άκουσαν τις προ ολίγων ημερών εξαγγελίες της κυβέρνησης Μητσοτάκη, σε σχέση με την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού.
Τα μέτρα που προτείνονται περιλαμβάνουν την επαναφορά της πενθήμερης αποβολής, την επιτάχυνση των διαδικασιών αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος μαθητών και την αναδιοργάνωση της καταγραφής των απουσιών, με στόχο την ευκολότερη εφαρμογή των κυρώσεων. Επιπλέον, προτείνεται η δημιουργία πρωτοκόλλων αντιμετώπισης των περιστατικών ενδοσχολικής βίας, καθώς και η δυνατότητα των μαθητών να απευθύνονται άμεσα σε ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς εντός του σχολείου, χωρίς τη συναίνεση των γονέων τους.
Από την ανάγνωση και μόνο αυτών των μέτρων, μπορεί κανείς να αντιληφθεί, ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη ουσιαστικά ποινικοποιεί τη σχολική ζωή. Νομοθετεί για τους μαθητές με τρόπο που θα άρμοζε μόνο σε κακοποιούς. Ασχολείται όπως συνηθίζει, με την καταπολέμηση των συμπτωμάτων ενός προβλήματος και δεν ενδιαφέρεται για την αναζήτηση των αιτιών του. Αγνοεί δε, ότι πρόκειται για παιδιά προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας, στα οποία ο φόβος της τιμωρίας και το αυξημένο ρίσκο της παράβασης, συνήθως λειτουργεί ενισχυτικά και όχι αποτρεπτικά!
Εύλογες οι αντιδράσεις από όλους σχεδόν τους ενδιαφερόμενους φορείς, με πρωταγωνιστή την Ανώτατη Συνομοσπονδία Γονέων Μαθητών Ελλάδας, που με ανακοίνωσή της χαρακτήρισε «ανέξοδες» τις εξαγγελίες της κυβέρνησης. Ανέφερε δε με έμφαση, πως η αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού απαιτεί πραγματικές λύσεις, καθώς εκείνες που παρουσιάστηκαν δεν αντιμετωπίζουν τις πραγματικές αιτίες του φαινομένου. Η απλή καταγραφή περιστατικών και η αύξηση των κυρώσεων δεν αποτελούν ουσιαστικά μέτρα πρόληψης, υπογραμμίζουν.
Ο σχολικός εκφοβισμός, κυρίως τα τελευταία χρόνια, έχει γίνει ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε ως κοινωνία. Οι συνέπειές του επηρεάζουν όχι μόνο την ψυχολογική και σωματική υγεία των μαθητών και μελλοντικών πολιτών, αλλά και την ποιότητα της ίδιας της εκπαίδευσης. Η παροχή πραγματικής παιδείας στους μαθητές προϋποθέτει ηρεμία, πολύ καλό εργασιακό κλίμα και άριστους χώρους. Έτσι μόνο θα εμπνέονται οι εμπλεκόμενοι σε αυτή, μαθητές και εκπαιδευτικοί. Γιατί η εκπαίδευση είναι ουσιαστικά μια διαδικασία που στηρίζεται στην έμπνευση.
Για να αντιμετωπιστεί λοιπόν αποτελεσματικά ο σχολικός εκφοβισμός, είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα καλύτερο σχολικό κλίμα και περιβάλλον, που να εμπνέει και να προάγει την αίσθηση ασφάλειας και συνεργασίας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει:
Επανασχεδιασμό των μαθημάτων, έτσι ώστε να είναι στο σύνολό τους ενδιαφέροντα και διαδραστικά: Η διδασκαλία πρέπει να γίνεται με τρόπο που να ενθαρρύνει την αναζήτηση, τη συνεργασία και την ενεργή συμμετοχή των μαθητών.
Άρτια εκπαιδευμένο και καλά πληρωμένο εκπαιδευτικό προσωπικό: Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να λάβουν την κατάλληλη εκπαίδευση και στήριξη από την πολιτεία, έτσι ώστε όχι μόνο να μπορούν να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τον εκφοβισμό ή οποιαδήποτε άλλα προβλήματα προκύπτουν, αλλά κυρίως να αποτελούν οι ίδιοι πρότυπα για τους μαθητές τους. Σήμερα, με το καθεστώς της αναπλήρωσης στο οποίο στηρίζονται όλα τα σχολεία μας, δεν προσφέρονται οι απαραίτητες εργασιακές συνθήκες στους εκπαιδευτικούς, ενώ οι μισθοί είναι δυσανάλογοι με το έργο που καλούνται να προσφέρουν και απέχουν παρασάγγας από τους αντίστοιχους μισθούς των ευρωπαίων συναδέλφων τους.
Ποικιλία Δραστηριοτήτων – Κλειδί για την αναζήτηση και ανάπτυξη του έμφυτου ταλέντου και την ολοκληρωμένη εκπαίδευση μαθητών: Οι σχολικές εγκαταστάσεις πρέπει να παρέχουν άριστα σχεδιασμένους χώρους όπως εργαστήρια, γήπεδα, γυμναστήρια, κολυμβητήρια και θέατρα, που θα ενθαρρύνουν την έκφραση και ανάπτυξη των ταλέντων των μαθητών και θα δημιουργήσουν ένα περιβάλλον πλούσιο σε εμπειρίες. Έτσι, όχι μόνο θα αναβαθμιστεί το εκπαιδευτικό μας σύστημα, αλλά θα ενταχθούν ουσιαστικά σε αυτό παιδιά που, αν και μπορεί να είναι αδύνατοι μαθητές, θα έχουν τη δυνατότητα να αναδείξουν το ταλέντο τους σε τομείς, όπως ο αθλητισμός, η μουσική, ο χορός ή το θέατρο και δε θα μείνει ουσιαστικά χώρος και διάθεση για παραβατική συμπεριφορά.
Καθημερινή ψυχολογική στήριξη μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών. Αυτό απαιτεί την πρόσληψη πολλών ειδικευμένων ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών, οι οποίοι όντας μόνιμοι λειτουργοί σε κάποιο σχολικό περιβάλλον, θα γνωρίζουν πολύ καλά όλα τα παιδιά και θα μπορούν να παρεμβαίνουν άμεσα και αποτελεσματικά με την εκδήλωση ενός προβλήματος.
Σήμερα, ο αριθμός των συγκεκριμένων λειτουργών είναι πολύ μικρός, με αποτέλεσμα η παρουσία τους σε μια σχολική μονάδα να περιορίζεται σε μια επίσκεψη την εβδομάδα, κάτι το οποίο δυσχεραίνει καταλυτικά το έργο τους.
Τέλος, το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μέρος μιας γενικευμένης βίας, που παρατηρείται να αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο τα τελευταία χρόνια. Μην ξεχνάμε ότι το σχολείο αποτελεί σημαντικό μέρος της κοινωνικής ζωής μιας πολιτείας και ουσιαστικά μέσω αυτού αντανακλώνται όλες οι παθογένειες που χαρακτηρίζουν την εποχή μας. Δεν είναι τυχαίο πως παράλληλα με την ραγδαία επιδείνωση του σχολικού εκφοβισμού, έχουμε και αντίστοιχη αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας, της εγκληματικότητας και της κοινωνικής και πολιτισμικής κατάπτωσης και εξαθλίωσης.
Σε κάθε πρόκληση όμως, κρύβεται μια ευκαιρία για αλλαγή και βελτίωση. Ο σχολικός εκφοβισμός αποτελεί μια από τις πιο σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Μπορεί όμως και πρέπει να αντιμετωπιστεί με επιτυχία, μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης από την πλευρά της πολιτείας. Η επένδυση σε ένα άρτιο και υποστηρικτικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν είναι απλώς μια επιλογή, αλλά μια αναγκαιότητα. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον, όπου οι μαθητές θα αισθάνονται ασφάλεια, θα εμπνέονται να αναπτύξουν τη δυναμική και το ταλέντο τους και θα είναι έτοιμοι να συμβάλουν ενεργά στην κοινωνία.
Είναι καιρός λοιπόν να αναλάβει η πολιτεία τη δέσμευση να επενδύσει στην παιδεία των μελλοντικών γενεών, δημιουργώντας έτσι τις βάσεις για ένα καλύτερο και πιο δίκαιο αύριο για όλους μας.
Και ας κρατήσει τα τιμωρητικά – κατασταλτικά μέτρα για τους κακοποιούς.