Γράφει ο Δημήτρης Αλαμπάνος
Η Ελλάδα επιβεβαιώνει τη σταθερά ισχυρή θέση της ως κορυφαίος ευρωπαϊκός τουριστικός προορισμός, κατακτώντας τη δεύτερη θέση στα Readers’ Choice Awards 2024 του έγκριτου αμερικανικού περιοδικού «Recommend». Αυτή η διάκριση αποδεικνύει τις τεράστιες δυνατότητες της χώρας να πρωταγωνιστήσει στην παγκόσμια τουριστική σκηνή.
Παρά τα αδιαμφισβήτητα φυσικά πλεονεκτήματά του όμως, ο τομέας του τουρισμού παραμένει υποβαθμισμένος εξαιτίας χρόνιων αδυναμιών, που οφείλονται κυρίως στην απουσία στρατηγικής και ορθής πολιτικής εκ μέρους της πολιτείας.
Οι τουριστικές υποδομές στην Ελλάδα παρουσιάζουν σημαντικές ελλείψεις. Σε επίπεδο καταλυμάτων, το μεγαλύτερο ποσοστό αφορά μικρής δυναμικότητας ξενοδοχεία, πολλά από τα οποία είναι παρωχημένα και ακατάλληλα να εξυπηρετήσουν τις σύγχρονες ανάγκες των ταξιδιωτών. Ο εκσυγχρονισμός των ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων είναι περιορισμένος, ενώ οι επενδύσεις για τη δημιουργία νέων υψηλών προδιαγραφών μονάδων, είναι ελάχιστες.
Παράλληλα, βασικές υποδομές, όπως τα λιμάνια, δεν έχουν αναπτυχθεί με γνώμονα τον τουρισμό. Οι δυνατότητες υποδοχής κρουαζιερόπλοιων είναι περιορισμένες, με ελάχιστα λιμάνια να διαθέτουν τις αναγκαίες υποδομές για εξυπηρέτηση μεγάλου όγκου επισκεπτών. Οι μαρίνες, οι οποίες θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν σημαντικό αριθμό σκαφών αναψυχής, παραμένουν λιγοστές και συχνά ανεπαρκείς.
Εξίσου προβληματική είναι η κατάσταση στις χερσαίες μεταφορές. Το οδικό δίκτυο είναι απαρχαιωμένο σε πολλές περιοχές, ενώ οι δρόμοι που συνδέουν τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς δεν επαρκούν για να εξυπηρετήσουν την αυξημένη κίνηση κατά τη θερινή περίοδο.
Οι σιδηρόδρομοι στην Ελλάδα αποτελούν έναν τομέα που χρήζει επείγουσας αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού. Το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας παραμένει υποτυπώδες και ακατάλληλο για να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις του τουρισμού. Οι σιδηροδρομικές γραμμές στο σύνολό τους σήμερα δεν καλύπτουν αποτελεσματικά τις ανάγκες σύνδεσης δημοφιλών τουριστικών προορισμών. Η αναβάθμιση και η επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου θα μπορούσε να ενισχύσει σημαντικά την τουριστική εμπειρία, προσφέροντας έναν ασφαλή, γρήγορο και οικολογικό τρόπο μετακίνησης για τους τουρίστες, ενώ παράλληλα θα βελτίωνε τη συνδεσιμότητα της χώρας. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι ένα από τα πιο διαδεδομένα μέσα μετακίνησης των Ευρωπαίων είναι το τρένο.
Αντίστοιχα, τα περιφερειακά αεροδρόμια χρειάζονται σημαντικές επενδύσεις για την αναβάθμιση των υποδομών τους, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις και να εξυπηρετήσουν περισσότερες απευθείας πτήσεις από το εξωτερικό.
Επιπλέον, η έλλειψη ελικοδρομίων περιορίζει την ανάπτυξη πολυτελών τουριστικών υπηρεσιών, όπως τα ιδιωτικά ταξίδια και οι VIP μεταφορές.
Η Ελλάδα διαθέτει μοναδικό πολιτιστικό πλούτο, που παραμένει σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητος. Τα αρχαία μνημεία και τα αμέτρητα εκθέματα, που φιλοξενούνται σε μουσεία ανά τη χώρα, αποτελούν ένα από τα ισχυρότερα χαρτιά της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας. Ωστόσο, πολλοί αρχαιολογικοί χώροι υποφέρουν από ανεπαρκή συντήρηση, περιορισμένο προσωπικό και έλλειψη σύγχρονων υποδομών.
Τα μουσεία στην Ελλάδα συχνά στεγάζονται σε ακατάλληλα κτίρια, ενώ οι τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για την παρουσίαση των εκθεμάτων είναι παρωχημένες και δεν ανταποκρίνονται στις σύγχρονες προσδοκίες των επισκεπτών.
Εάν η χώρα επένδυε συστηματικά στην ανάδειξη και διαφήμιση της πολιτιστικής της κληρονομιάς, θα μπορούσε να προσελκύσει ακόμη περισσότερους επισκέπτες από κάθε γωνιά του κόσμου, επενδύοντας όχι μόνο στον ήλιο και τη θάλασσα, αλλά και στην πλούσια πολιτιστική της ταυτότητα.
Ένας ακόμη σοβαρός προβληματισμός στον πολιτιστικό και αρχαιολογικό τουρισμό αφορά την άνευ όρων εκχώρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς σε οργανισμούς ξένων συμφερόντων, όπως ΜΚΟ και διεθνείς φορείς τύπου UNESCO, γεγονός που υπονομεύει την αυτόνομη διαχείρισή της από την ίδια τη χώρα με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό.
Ο συνεδριακός τουρισμός αποτελεί μία ακόμη μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα, η οποία παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτη. Η επιτυχημένη συμμετοχή της χώρας σε διεθνείς τουριστικές εκθέσεις, αποδεικνύει το αυξανόμενο ενδιαφέρον για την Ελλάδα ως συνεδριακό προορισμό, ιδιαίτερα από την αμερικανική αγορά. Παρόλα αυτά, οι συνεδριακές υποδομές στη χώρα είναι περιορισμένες. Τα μεγάλα συνεδριακά κέντρα, που απαιτούνται για την προσέλκυση διεθνών διοργανώσεων, είναι ελάχιστα και συγκεντρωμένα κυρίως στην Αθήνα. Ο συνεδριακός τουρισμός όμως, έχει υψηλή προστιθέμενη αξία και θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης και για περιοχές εκτός των κλασικών τουριστικών προορισμών.
Παράλληλα, ο χειμερινός τουρισμός στην Ελλάδα αποτελεί έναν ανεκτίμητο θησαυρό που παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτος. Με εντυπωσιακούς ορεινούς όγκους, παραδοσιακά χωριά, και χειμερινά θέρετρα, η χώρα προσφέρει εξαιρετικές δυνατότητες για χιονοδρομία, πεζοπορία, και εναλλακτικές δραστηριότητες στη φύση.
Περιοχές όπως το Πήλιο, τα Ζαγοροχώρια, ο Παρνασσός, και τα Τζουμέρκα, συνδυάζουν φυσική ομορφιά με πλούσιο πολιτιστικό υπόβαθρο, όπως λαογραφικά μουσεία, αρχιτεκτονική κληρονομιά και τοπική γαστρονομία. Παρόλα αυτά, οι υποδομές στις περισσότερες περιοχές παραμένουν περιορισμένες, με αποτέλεσμα η τουριστική ανάπτυξη να μην μπορεί να ανταποκριθεί στη δυναμική της ζήτησης. Η ενίσχυση των οδικών δικτύων, η δημιουργία σύγχρονων ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων και η προώθηση αυθεντικών εμπειριών θα μπορούσαν να αναδείξουν την Ελλάδα σε κορυφαίο χειμερινό προορισμό, συμπληρώνοντας ιδανικά τη θερινή τουριστική περίοδο.
Η Ελλάδα έχει όλες τις προϋποθέσεις να πρωταγωνιστήσει στην παγκόσμια τουριστική αγορά. Διαθέτει φυσική ομορφιά, πολιτιστική κληρονομιά και στρατηγική γεωγραφική θέση, που σε συνδυασμό με τις άριστες καιρικές συνθήκες θα μπορούσαν να την καταστήσουν κεντρικό κόμβο για τον παγκόσμιο τουρισμό.
Ωστόσο, χωρίς τις κατάλληλες υποδομές και τη χάραξη μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής, οι δυνατότητες αυτές παραμένουν ανεκμετάλλευτες.
Αν η χώρα έφτασε στη δεύτερη θέση στην Ευρώπη υπό τις παρούσες συνθήκες, φανταστείτε ποια θα ήταν η θέση της, αν είχαν επενδυθεί οι απαραίτητοι πόροι και είχε υπάρξει η κατάλληλη μέριμνα…