Γράφει ο Άρης Μέττος
«Δεν δαπανούμε απλώς. Μεταρρυθμίζουμε». «Το ονομάζουμε Ατζέντα 2030 και θα φέρει τις Ένοπλες Δυνάμεις στον 21ο αιώνα και πέραν αυτού και σε επίπεδο δογμάτων και με την εισαγωγή της καινοτομίας”, υπογράμμισε ο κ. Δένδιας.
Οι παραπάνω δηλώσεις του υπουργού Αμύνης ξεχειλίζουν από αισιοδοξία και δυναμισμό σχετικά με το μέλλον των ενόπλων δυνάμεων της χώρας, αλλά και του αμυντικού σχεδιασμού γενικότερα. Όλα αυτά συμβαίνουν την ίδια στιγμή που η εξωτερική πολιτική της χώρας μας δέχεται διάφορες επιθέσεις από γειτονικά κράτη.
Είτε με την μορφή NAVTEX με τις οποίες αμφισβητούνται ευθέως τα θαλάσσια σύνορα μας με την Τουρκία και η ελληνική υφαλοκρηπίδα σε διάφορες περιοχές του Αιγαίου, είτε με άμεσες δηλώσεις του Αλβανού πρωθυπουργού Έντι Ράμα περί μη ύπαρξης της Βόρειας Ηπείρου και αντίστοιχες επίσημες αναφορές σκοπιανών αξιωματούχων περί κράτους Μακεδονίας (όπως η ενέργεια της νέας προέδρου Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα-Ντάβκοβα, η οποία κατά τη τελετή ορκωμοσίας της στη Σκοπιανή Βουλή, κατά την ανάγνωση του όρκου για την κατάληψη του ανώτατου αξιώματος, αποκάλεσε τη χώρα της «Μακεδονία», παρά το γεγονός ότι στο αρχικό κείμενο του όρκου αναφερόταν ως όνομα το «Βόρεια Μακεδονία») όλοι δείχνουν να μην σέβονται την εθνική κυριαρχία της Ελλάδος.
Από την μεταπολίτευση και μετά, η χώρα δαπάνησε τεράστια ποσά για την αγορά οπλικών συστημάτων από το εξωτερικό με σχεδόν μηδενική συμμετοχή στην παραγωγή τους, στην μεταφορά τεχνογνωσίας – τεχνολογίας μέσω αντισταθμιστικών ωφελημάτων και στην ανάθεση υποκατασκευαστικού έργου και εξαγωγών προϊόντων υψηλής τεχνολογίας.
Η ανάπτυξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, ενώ ξεκίνησε με θετικό πρόσημο την δεκαετία του 1970-80, στην πορεία απαξιώθηκε κάθε ιδιωτική η δημόσια προσπάθεια παραγωγής εγχώριων συστημάτων άμυνας, εξέλιξης και προώθησης τους σε ξένες αγορές.
Αντιθέτως, η Τουρκική στρατηγική έχει ως γνώμονα την ανάπτυξη και ισχυροποίηση της εθνικής αμυντικής βιομηχανίας ως ξεκάθαρο εργαλείο εξωτερικής πολιτικής και απεξάρτησης από λοιπές οικονομίες και δυνάμεις επηρεασμού που εξασκούν, ακόμη και σήμερα, πολιτική αποικιοκρατικού χαρακτήρα. Δυστυχώς κάθε σύγκριση με την ελληνική πραγματικότητα σε αυτόν τον τομέα είναι αδιανόητη.
Η κατάσταση είναι ακόμη πιο τραγική, όταν αναφερθεί κανείς στο επίπεδο εκπαίδευσης και στις υποδομές στρατοπέδων και λοιπών στρατιωτικών εγκαταστάσεων. Οι μνήμες από την θητεία που συνοδεύουν χιλιάδες έφεδρους οπλίτες, αλλά και στελέχη όλων των σωμάτων, είναι σχεδόν ίδιες εδώ και πολλά χρόνια. Ατομικός εξοπλισμός, θάλαμοι και λοιπές εγκαταστάσεις εποχής Βιετνάμ στην καλύτερη! Συνθήκες διαβίωσης, φαγητού και υπηρεσιών που αφορούν ιστορικές περιόδους, κάθε άλλο πάρα την εικόνα ενός σύγχρονου στρατεύματος εμφανίζουν.
Το χειρότερο όμως είναι η έλλειψη ουσιαστικής εκπαίδευσης σε σύγχρονα αντικείμενα μάχης και συστήματα. Η απαξίωση της θητείας και η μετατροπή του πολίτη – οπλίτη σε αγγαρειομάχο – σκοπομάχο, κάθε άλλο παρά τυχαία είναι. Η απόκτηση μαχητικού πνεύματος, άρτιας γνώσης των οπλικών συστημάτων (φίλιων άλλα και του δυνητικού εχθρού), καθημερινής εκπαίδευσης σε αληθοφανή σενάρια με διαδοχικό βαθμό δυσκολίας και ταυτόχρονη αξιοποίηση τυχόν γνώσεων και ταλέντων του προσωπικού (εφέδρων και μόνιμων) θα πρέπει να είναι το κέντρο ενός σχεδιασμού, που μετατρέπει την θητεία σε διαρκή εφεδρεία έτοιμη ανά πάσα στιγμή για δράση και συμμετοχή σε προπαρασκευαστικές και υβριδικές επιχειρήσεις αμυντικού ή επιθετικού χαρακτήρα.
Οι δηλώσεις του κου Δένδια στα πλαίσια μάλιστα μιας εκδήλωσης ενός Ροταριανού ομίλου (χωρίς κάποιο θεσμικό η δημόσιο ρόλο) περί μεταρρύθμισης και μετεξέλιξης των Ενόπλων Δυνάμεων σε μια σύγχρονη πολεμική μηχανή, δεν πείθουν κανέναν. Είναι καλές για εσωτερική κατανάλωση και δημοσιογραφική ‘’φιγούρα’’, αλλά είναι πολύ δύσκολο αγοράζοντας 4 φρεγάτες και μερικά αεροσκάφη να μετατρέψεις ένα λαό φτωχοποιημένων επιδοματολάγνων, και βολεμένων ‘’κομματόσκυλων’’ χωρίς όραμα και ιστορική μνήμη, σε μια σύγχρονη μαχητική μηχανή ικανή να αντιμετωπίσει πολλαπλές απειλές υβριδικού επιπέδου, -και όχι μόνο- εσωτερικά και εξωτερικά.
Για να μπορέσεις, ως χώρα, να αντιπαρατεθείς στρατιωτικά με μια περιφερειακή δύναμη όπως είναι η Τουρκία και τους δορυφόρους της (Αλβανία, Σκόπια, κ.λπ.) απαιτείται πολυεπίπεδος, μακροχρόνιος σχεδιασμός. Αρχικά, θα πρέπει συντηρείς εντός της χώρας πλήθος νεανικού πληθυσμού με ισχυρή εθνική συνείδηση, εγχώρια αμυντική πολεμική βιομηχανία με εξαγωγικό προσανατολισμό, κραταιά και αδιάφθορη δημόσια διοίκηση που θα επιβάλλει την θέληση του κράτους με ισότιμο και ουδέτερο τρόπο…
Να είσαι αυτάρκης σε πρωτογενή παραγωγή, να έχεις ισχυρή βιομηχανική παραγωγή, να έχεις ουσιαστικές συμμαχίες με γειτονικές και λοιπές χώρες και να έχεις σταθερή εξωτερική πολιτική που να μην παρεκκλίνει ποτέ από το εθνικό συμφέρον.
Επίσης να έχεις άριστη εσωτερική τάξη, παραγωγικές μυστικές υπηρεσίες και ασφάλεια, ισχυρές υποδομές, οι οποίες να κατασκευάζονται με γνώμονα τις συνέργειες με τις ένοπλες δυνάμεις, ουσιαστική στρατιωτική θητεία με τακτικές επανεκπαιδεύσεις ανά 2ετία τουλάχιστον και κυρίως ένα εθνικά κυρίαρχο κράτος που να μην υπακούει σε εντολές και νόρμες τρίτων που κάθε άλλο για τα συμφέροντα του ενδιαφέρονται.
Η κατάσταση των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων σίγουρα δεν βρίσκεται σε υψηλό επίπεδο. Όπως στελέχη κάθε βαθμού δηλώνουν οι διαθεσιμότητες υλικού, η συντήρηση του, το επίπεδο εκπαίδευσης και διαβίωσης των στελεχών, οι υποδομές εγκαταστάσεων και αποθήκευσης πυρομαχικών και ακριβών οπλικών συστημάτων (π.χ. Στεφανοβίκειο) δεν συνηγορούν με την άποψη των κυβερνητικών ανακοινώσεων περί του αξιόμαχου των ενόπλων δυνάμεων.
Το κόστος ζωής σε συνάφεια με τους χαμηλούς μισθούς των μονίμων στελεχών αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα για τους νέους να επιλέξουν το επάγγελμα – λειτούργημα του στρατιωτικού και αυτό αντανακλάται στις φετινές εισαγωγές στις παραγωγικές σχολές που η απήχηση ήταν χαμηλή σε σχέση με άλλες χρονιές, αλλά κυρίως στο ηθικό όλων των στελεχών (εφέδρων και μονίμων) και στην παραγωγικότητα τους.
Η γεωπολιτική συγκυρία σήμερα, με το ευμετάβλητο πολιτικό – οικονομικό περιβάλλον, που επιβάλλουν οι διεθνείς συνθήκες μέσω των πολλαπλών και επικίνδυνων πλέον πολεμικών συγκρούσεων και γεωστρατηγικών ισορροπιών, δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού.
Η Ελλάδα μέσω των μνημονιακών πολιτικών και των κομματικών στρεβλώσεων οδηγήθηκε πολλές φορές σε περιπέτειες και πισωγυρίσματα με εγκληματικά αποτελέσματα.
Η αποβιομηχάνιση της χώρας και η έλλειψη ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα σε συνδυασμό με τις αλλεπάλληλες δανειακές συμβάσεις που οι προηγούμενες κυβερνήσεις σκοπίμως επέλεξαν, αποτελούν την κύρια αιτία για τα προβλήματα που βιώνουν οι πολίτες σχεδόν σε όλους τους τομείς σήμερα. Το κομματικό κράτος, οι σπατάλες και το βόλεμα των ημετέρων από την άλλη, συνεχίζουν να χαρακτηρίζουν την στρατηγική ανάπτυξη της χώρας.
Το παιχνίδι στην άμυνα και στον πόλεμο έχει αλλάξει. Οι δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις, τα συστήματα παρεμβολών και ραντάρ, τα drones και τα περιφερόμενα πυρομαχικά, τα υπερηχητικά πυραυλικά συστήματα και τα όπλα λέιζερ και πολλές ακόμα τεχνολογικές πλατφόρμες και δυνατότητες μπορούν με μικρό κόστος και σε ανύποπτο χρόνο να διαλύσουν κυριολεκτικά την άμυνα και τις υποδομές ενός κράτους.
Η Ελλάδα μετά από πολλά χρόνια αντιμετωπίζει για άλλη μια φορά θέμα επιβίωσης. Η συνεχής μετανάστευση των νέων για εύρεση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης στο εξωτερικό, το αυξημένο κόστος ζωής, οι ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές από εμπόλεμες και μη χώρες και η ισχυροποίηση των απειλών που αντιμετωπίζει στα σύνορά της, απαιτεί σαφή αλλαγή αντίληψης και δράσης.
Επιτέλους, πρέπει να υπάρξει άμεσα σχεδιασμός απεξάρτησης των εξοπλισμών από αγορές σε τρίτους. Συμπαραγωγές και συνεργασίες με Ευρωπαϊκές και λοιπές βιομηχανίες είναι θεμιτές στα πλαίσια μια αμυντικής πολιτικής που προσβλέπει στην παραγωγή των οπλικών συστημάτων όλων των σωμάτων σε ποσοστό άνω του 80% από εγχώριες κρατικές και ιδιωτικές επιχειρήσεις. Διασύνδεση όλων των πανεπιστημίων, τεχνικών ιδρυμάτων και λοιπών στρατιωτικών και μη φορέων στα πλαίσια συνεχούς έρευνας και ανάπτυξης νέων οπλικών συστημάτων με καθαρά εξαγωγικό χαρακτήρα.
Παντού σύγχρονες και άνετες εγκαταστάσεις υπηρεσιών και διαβίωσης για το προσωπικό των ενόπλων δυνάμεων με κατακόρυφο εμπλουτισμό του αντικειμένου της εκπαίδευσης. Έμφαση στην αύξηση της μαχητικότητας των οπλιτών και στην εμπέδωση καλής γνώσης των σύγχρονων απειλών και αντιμετώπισης τους. Άμεση αύξηση των μισθοδοτικών κλιμακίων των μονίμων στελεχών με λοιπές και πολλαπλές παροχές προκειμένου το λειτούργημα του στρατιωτικού να παραμείνει ελκυστικό στις επόμενες γενιές.
Συνεχή επαγρύπνηση των οπλιτών – πολιτών (όχι μόνο στα σύνορα) με ετήσια συμμετοχή τους σε στρατιωτικές ασκήσεις και λοιπές δραστηριότητες κοινωνικού χαρακτήρα, πραγματική ενίσχυση με πόρους και εξοπλισμό της εθνοφυλακής ως παραγωγικό μέρος του κυρίου σώματος των ενόπλων δυνάμεων.
Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε δεκάδες παραδείγματα, αλλά και δράσεις που πρέπει να γίνουν άμεσα στην άμυνα για να μπορέσουμε πραγματικά να μιλάμε την επόμενη δεκαετία για ένα σύγχρονο στράτευμα. Δυστυχώς όμως, τα λάθη τους παρελθόντος και οι περιορισμένοι πόροι επιβάλλουν να δοθούν προτεραιότητες που να μην μείνουν εξαγγελίες οι προσωρινοί πειραματισμοί.
Καλές οι ανακοινώσεις για ατζέντες και σχεδιασμούς, αλλά ο χρόνος είναι αμείλικτος και έχουν υπάρξει τεράστιες καθυστερήσεις στην αμυντική μεταρρύθμιση της χώρας, οι οποίες δυστυχώς μεταφράζονται για άλλη μια φορά σε αρκετά δισεκατομμύρια από την τσέπη των Ελλήνων φορολογούμενων για αγορά οπλικών συστημάτων από το εξωτερικό.
Το κυριότερο όμως ζήτημα που πρέπει να απασχολεί τους πολίτες είναι, αν και κατά πόσο οι πολιτικοί που ψηφίζουν, θεωρούν τον εαυτό τους αρκετά ανεξάρτητο και κυρίαρχο για να πάρουν και να επιβάλλουν τις σωστές αποφάσεις που αρμόζουν στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε ως έθνος, στα πλαίσια μιας διεθνοποιημένης γεωπολιτικής κατάστασης που μεταβάλλεται συνεχώς.