Γράφει ο Ηλίας Καλλέργης
Από το ΒΖΙΝΝΝΝ του κυβερνητικού αφηγήματος για ανάπτυξη και το «ΌΛΑ ΕΙΝΑΙ ΖΑΧΑΡΗ» στη σκληρή πραγματικότητα των αριθμών.
Το Φεβρουάριο, το Ελεγκτικό Συνέδριο στο πλαίσιο της συνταγματικής του αποστολής, όπως εξειδικεύεται από τις σχετικές διατάξεις, εποπτεύει και αξιολογεί την αποτελεσματικότητα των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου. Ο εσωτερικός έλεγχος είναι μια διαδικασία, που αποβλέπει στην εκμηδένιση ή ελαχιστοποίηση των δημοσιονομικών κινδύνων των φορέων του δημοσίου τομέα, στην πρόληψη δηλαδή φαινομένων κακοδιαχείρισης και διαφθοράς, με τη χρήση των κατάλληλων δικλείδων, όπως ισχύει με τον νόμο 4975/2021 ή έτσι ήθελαν να συμβεί, τέλος πάντων.
Όποιος διαβάσει ολόκληρο το πόρισμα – έκθεση, θα κατανοήσει σε τι χάος ζούμε!
Τα βασικά αποσπάσματα της Έκθεσης Διαπιστώσεων είναι:
1. Οι περισσότεροι φορείς δημοσίου τομέα:
α) Δεν έχουν προβεί σε ενέργειες εγκατάστασης και λειτουργίας συστημάτων εσωτερικού ελέγχου, καθώς και σύστασης μονάδων εσωτερικού ελέγχου ή βρίσκονται στα αρχικά στάδια σχεδιασμού τους, παρά το ότι από το 2021 υπάρχει θεσμοθετημένος νόμος που καλεί όλο το δημόσιο στην ίδρυση και λειτουργία τέτοιων συστημάτων.
β) Δεν έχουν προχωρήσει στην καταγραφή των διαδικασιών που θα επέτρεπαν στο κράτος να έχει πλήρη έλεγχο των οικονομικών του, εξασφαλίζοντας την απαιτούμενη δημοσιονομική διαφάνεια κι έτσι, ρυθμίζοντας τις οφειλές του που φτάνουν στα 2,5 δις ευρώ – τις οποίες πάλι ο πολίτης θα κληθεί να πληρώσει.
γ) Δεν έχουν προβεί στον εντοπισμό των πιθανών δημοσιονομικών κινδύνων για κάθε διαδικασία που έχουν καταγράψει, με ελάχιστες εξαιρέσεις.
δ) Δεν έχουν προχωρήσει στην καταγραφή των δικλείδων για τους πιθανούς δημοσιονομικούς κινδύνους και δεν έχουν ελέγξει την επάρκειά τους, ενώ αυτές (δικλείδες) περιγράφονται κατά τρόπο γενικό και αόριστο.
ε) Δεν έχουν συστήσει και στελεχώσει Μονάδες Εσωτερικού Ελέγχου (ΜΕΕ).
2. Μεγάλο ποσοστό των ΜΕΕ δεν έχει εκδώσει κανονισμούς λειτουργίας και εγχειρίδια ελέγχου και δεν ασκεί κρίσιμες αρμοδιότητες, άρα ακόμα κι εκεί που οι ΜΕΕ έχουν στελεχωθεί, δεν ασκούν τον επιβεβλημένο έλεγχο, καθώς δεν έχουν στη διάθεσή τους, τους κανονισμούς υπό τους οποίους οφείλουν να λειτουργούν και να ελέγχουν.
3. Οι φορείς αναθέτουν συχνά τον εσωτερικό έλεγχο σε εξωτερικούς συνεργάτες. Οι “αναθέσεις” συγκεντρώνονται σε περιορισμένο αριθμό αναδόχων, ενώ δεν ελέγχεται η πιθανή συνδρομή λόγων αποκλεισμού, ή η ύπαρξη συνθηκών σύγκρουσης συμφερόντων για τους αναδόχους.
4. Η υποστελέχωση, σε συνδυασμό με την έλλειψη εξειδικευμένων γνώσεων στους φορείς δημοσίου τομέα, που καταφεύγουν στην επιλογή εξωτερικών συνεργατών, ενέχει κινδύνους ως προς την ποιότητα των παραδοτέων, εφόσον ούτε έλεγχος της ανάθεσης υπάρχει, αλλά ούτε και ξεκάθαρος κανονισμός λειτουργίας τους.
5. Παρατηρείται σημαντική καθυστέρηση στην έκδοση των Υπουργικών Αποφάσεων καθορισμού ή εξειδίκευσης των κριτηρίων σύστασης Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου.
6. Καθυστερεί η συγκρότηση των Επιτροπών Ελέγχου, με συνέπεια την αναποτελεσματικότητα του ελέγχου της ποιότητας και αξιοπιστίας των εργασιών και των παραδοτέων των εξωτερικών συνεργατών.
7. Εκδίδονται εκθέσεις με γνώμη επί του συστήματος εσωτερικού ελέγχου, σε φορείς στους οποίους δεν έχει εκκινήσει η διαδικασία καταγραφής του συστήματος αυτού ή βρίσκεται σε αρχικά στάδια.
Όλα τα παραπάνω, που είναι συνοπτικά τα “ευρήματα” της έκθεσης, αποτυπώνουν και καταδεικνύουν, το σοβαρό πρόβλημα της κυβέρνησης να διαχειριστεί το δημόσιο, αλλά και εμφανή ανικανότητα να διασφαλίσουν την απαιτούμενη διαφάνεια και λογοδοσία.
Διαφαίνεται από το πόρισμα η απαξίωση του δημοσίου, τόσο από τις ίδιες τις υπηρεσίες και τους υπαλλήλους τους, όσο και από το κεντρικό κράτος με την αδιαφορία που δείχνει από το 2021 που θεσπίστηκε και νομοθετήθηκε ο εσωτερικός έλεγχος με τον νόμο 4975/2021.
Το πρόβλημα «αγγίζει» κομβικούς φορείς και υπουργεία, καθότι καταγράφονται: «σημαντικά προβλήματα στη λειτουργία των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου στα υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Υποδομών και Μεταφορών, Πολιτισμού, Προστασίας του Πολίτη, Τουρισμού, Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας», ενώ φορείς όπως: ο ΕΟΠΥΥ, ο e-ΕΦΚΑ και ο ΟΠΕΚΑ δείχνουν «παντελή έλλειψη λογοδοσίας και μη-υποβολή εγκεκριμένων οικονομικών καταστάσεων».
Ανεξέλεγκτες δαπάνες, που χωρίς κανέναν έλεγχο περνάνε στον προϋπολογισμό φορέων και υπουργείων, κάνουν ακόμα χειρότερη τη κατάσταση, με αυτές τις δαπάνες στο τέλος να μεταφέρονται στους πολίτες.
Βλέπουμε δηλαδή ότι έχουμε μια κυβέρνηση που την ενδιαφέρει περισσότερο η επικοινωνία, παρά η ουσία, όπως είχε αναφέρει κι ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ πριν από χρόνια.
Κυβέρνηση και αντιπολίτευση ενδιαφέρονται μονάχα για να παραμείνουν στις θέσεις τους, αδιαφορώντας πλήρως, όπως όλα δείχνουν, για την ομαλότητα και τη σταθερότητα της χώρας. Επιμένουν σε μεταρρυθμίσεις που επηρεάζουν τους πολίτες και εθελοτυφλούν σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις, όπως αυτές των ελέγχων που θα έπρεπε να έχουν γίνει τουλάχιστον από το 2021. Ποιον τελικά βοηθάει όλη αυτή η καθυστέρηση;
Γιατί κάτι τέτοιες καθυστερήσεις, έχουν φέρει στην επιφάνεια την τεράστια διαφθορά στο δημόσιο. Με αποκορύφωμα τις πρόσφατες αποκαλύψεις για τη Ρόδο και την πολεοδομία της ή τα πλαστά πτυχία αγγλικών.
Πώς όμως μπορείς να το κάνεις αυτό, χωρίς να στερήσεις από κάθε υγιή κύτταρο του δημοσίου που λειτουργεί βάσει νόμων και εγκυκλίων το δίκαιο;
Ο Εθνικός πολιτικός φορέας «Ελλήνων Συνέλευσις» έχει τη λύση στις προγραμματικές δηλώσεις του, στις πρώτες κιόλας σελίδες, όπου αναφέρει τη σύσταση επιτροπών για έλεγχο οποιουδήποτε αντικειμένου έχει να κάνει με το δημόσιο, από συμβάσεις εργασίας και έργων, μέχρι και οικονομικές επιτροπές που θα ελέγχουν σε βάθος όλα όσα απασχολούν το δημόσιο. Ομοίως, αυτό θα πρέπει να συμβεί και σε κάθε υπουργείο και οργανισμό, ελέγχοντας τη δομή και τη λειτουργία τους, για να υπάρχει μια ξεκάθαρη εικόνα για όλα τα θέματα της διοίκησης.
Μόνο έτσι, θα υπάρχει ορθή λειτουργία κι ο απαραίτητος έλεγχος από τον φυσικό ιδιοκτήτη της χώρας, τον Έλληνα πολίτη.
Όσο εμείς αργούμε να κατανοήσουμε πως πρέπει να λάβουμε μέρος στα πολιτικό – κοινωνικά ζητήματα του τόπου μας, αυτοί θα μας σπρώχνουν ολοένα στο χάος.
Ας μην τους αφήσουμε…