Γράφει ο Δημήτρης Αλαμπάνος
Με αφορμή άρθρο του Βασίλη Κορκίδη – προέδρου του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς για τη σημερινή κατάσταση της ναυπηγικής βιομηχανίας, είναι αναγκαίο να εξετάσουμε τις αιτίες παθογένειας, αλλά και τις σημαντικές ευκαιρίες που παρουσιάζονται στον σημαντικό αυτό για την οικονομία μας κλάδο.
Ο κ. Κορκίδης στο άρθρο του, ανέδειξε τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος, όπως η έλλειψη επενδύσεων, η γραφειοκρατία και τα χρόνια προβλήματα διαφθοράς, ενώ τόνισε τη σημασία μιας στρατηγικής προσέγγισης για την αναβίωση της ναυπηγικής βιομηχανίας. Παράλληλα, πρότεινε λύσεις που περιλαμβάνουν φορολογικά κίνητρα, εκσυγχρονισμό των υποδομών και ενίσχυση της καινοτομίας.
Η πραγματικότητα των ελληνικών ναυπηγείων…
Η ναυπηγική βιομηχανία, και κυρίως τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, αποτελούν αναμφίβολα ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς η κομματική διαπλοκή και οι πολιτικές παθογένειες μπορούν να οδηγήσουν έναν κρίσιμο τομέα σε παρακμή. Για δεκαετίες, τα ναυπηγεία χρησιμοποιήθηκαν ως μέσο εξυπηρέτησης πολιτικών συμφερόντων και εκβιαστικής απορρόφησης κρατικών πόρων από επενδυτές με κερδοσκοπικές διαθέσεις.
Η ιστορία περιλαμβάνει υποβρύχια που “έγερναν” και ατελείωτες δικαστικές διαμάχες για μίζες και δωροδοκίες. Το συνολικό κόστος αυτών των σκανδάλων είναι δύσκολο να υπολογιστεί, αλλά οι εκτιμήσεις μιλούν για δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ.
Παράλληλα, οι καθυστερήσεις στις δικαστικές διαδικασίες αφήνουν τον κλάδο παγιδευμένο σε αδράνεια. Έτσι, η Ελλάδα που έχει αδιάλειπτη και σημαντική ναυτική παράδοση, βρέθηκε να υπολείπεται στον διεθνή ανταγωνισμό, ενώ τα ασιατικά ναυπηγεία – κυρίως τα κινεζικά- κυριαρχούν παγκοσμίως.
Λαμβάνοντας υπόψη την τεράστια συνεισφορά της ελληνικής ναυτιλίας στη διεθνή οικονομία, είναι παράλογο να μην αξιοποιείται η ναυπηγική βιομηχανία ως εργαλείο στρατηγικής ανάπτυξης. Με τις κατάλληλες πολιτικές, τα ελληνικά ναυπηγεία μπορούν να επαναπροσδιοριστούν ως διεθνείς ηγέτες στον κλάδο, με καινοτόμες κατασκευές και υπηρεσίες επισκευών για κάθε είδους πλοία, από μικρές βάρκες έως πολεμικά πλοία.
Η δημιουργία σύγχρονων πλωτών δεξαμενών για μεγάλα πλοία και η ανάπτυξη των εγκαταστάσεων σε όλη την Ελλάδα θα μπορούσε να αποτελέσει εφαλτήριο ανάπτυξης. Επενδύσεις στον τομέα αυτό, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν χιλιάδες θέσεις εργασίας και να αναζωογονήσουν τοπικές κοινωνίες που να στηρίζονται στη ναυτιλία.
Για να επιτευχθούν όμως αυτοί οι στόχοι, είναι απαραίτητο να συμβούν τα ακόλουθα:
Φορολογικά κίνητρα για την ελληνική σημαία: Πλοία που φέρουν ελληνική σημαία να απολαμβάνουν πλήρη φορολογική απαλλαγή, με την προϋπόθεση ότι το πλήρωμά τους θα αποτελείται κυρίως από Έλληνες ναυτικούς. Ένα τέτοιο μέτρο θα δώσει κίνητρο στις ναυτιλιακές εταιρείες να επιστρέψουν στην ελληνική σημαία, αυξάνοντας παράλληλα την απασχόληση Ελλήνων ναυτικών.
Επιπλέον, η αύξηση της ελληνικής σημαίας θα ενισχύσει τη διεθνή παρουσία της χώρας και τη γεωπολιτική της σημασία.
Ολιστική υποστήριξη της ναυπηγικής βιομηχανίας: Από τις κατασκευές έως τις επισκευές και την τεχνολογική καινοτομία, κάθε πτυχή του τομέα πρέπει να ενισχυθεί. Οι εγκαταστάσεις δεξαμενισμού και τα καρνάγια πρέπει να εκσυγχρονιστούν και να επεκταθούν. Η βελτίωση των υποδομών, σε συνδυασμό με τη μείωση της γραφειοκρατίας, θα καταστήσει την Ελλάδα ελκυστικό προορισμό για διεθνείς επενδυτές.
Επενδύσεις σε τεχνογνωσία και καινοτομία: Η εκπαίδευση, η έρευνα και η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα. Η ίδρυση εξειδικευμένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων για ναυπηγούς και η συνεργασία με κορυφαία πανεπιστήμια του εξωτερικού θα ενισχύσουν την τεχνογνωσία. Παράλληλα, η χρηματοδότηση προγραμμάτων έρευνας και ανάπτυξης θα βοηθήσει την ελληνική ναυπηγική βιομηχανία να αναπτύξει πρωτοποριακές λύσεις, όπως πλοία μηδενικών εκπομπών ή προηγμένα συστήματα ναυτικής ασφάλειας.
Ενίσχυση της διαφάνειας και καταπολέμηση της διαφθοράς: Μόνο με συστηματικό έλεγχο των διαδικασιών και λογοδοσία μπορούν να αποτραπούν φαινόμενα κακοδιαχείρισης και σπατάλης. Η αυστηρή εποπτεία των ναυπηγείων και των συμβάσεων, θα εξασφαλίσει ότι οι επενδύσεις αξιοποιούνται σωστά και προς όφελος της οικονομίας.
Η ελληνική ναυπηγική βιομηχανία δεν χρειάζεται να στηρίζεται στο σκοτεινό παρελθόν του ελληνικού κομματικού κράτους. Είναι απαραίτητο να κοιτάξει προς το μέλλον, βασιζόμενη σε μια νέα στρατηγική που θα εξυπηρετεί αποκλειστικά το δημόσιο συμφέρον και θα εκμεταλλεύεται τη μοναδική ναυτική κληρονομιά της χώρας μας. Αυτό σημαίνει την εφαρμογή ενός οράματος που θα ενώνει τη ναυτική παράδοση με τις σύγχρονες ανάγκες της παγκόσμιας ναυτιλίας.
Η αναγέννηση της ναυπηγικής βιομηχανίας μάλιστα, μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός για τη συνολική αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας. Όχι μόνο θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, αλλά θα ενισχύσει και την εθνική υπερηφάνεια, δείχνοντας πως η Ελλάδα μπορεί να είναι πρωτοπόρος σε τομείς όπου έχει ιστορικά συγκριτικά πλεονεκτήματα.
Αρκεί οι πολιτικές και επιχειρηματικές ηγεσίες να επιδείξουν την απαιτούμενη σοβαρότητα, μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και προσήλωση στον στόχο.